Τρίτη, Ιανουαρίου 10, 2006

No 255

Στη σκηνή παίζεται ένα νούμερο σατιρικό: Ένας άντρακλας ως εκεί απάνου, ακκίζεται, ντυμένος γυναίκα. Οι θεατές διασκεδάζουν τρομερά. Το ίδιο κι εγώ. Κάθε χειρονομία του θεατρίνου γίνεται ένα γυάλινο ποτήρι που πέφτει απ’ το δίσκο και κυλάει στο πάτωμα. Εμείς προσέχουμε τούτο το ποτήρι μ’ ένταση. Γινόμαστε εμείς ένα ποτήρι που κυλάει κουδουνίζοντας στο πάτωμα. Θα σπάσει. Θα σπάσει. Να το. Όχι. Δεν έσπασε. Το γέλιο ξεσπάει δυνατότερο. Δεν έσπασε. Δεν έσπασε. Κυλάμε χάμου γυάλινοι. Πλάι μου κάποιος γελάει με τέτοιο θόρυβο που αρχίζω πια να τον υποψιάζουμαι. Τον παρατηρώ. Καταλαβαίνω. Γελάει για να τιμωρήσει το θηλυκό μέρος του εαυτού του ενώ παροτρύνει το άλλο μέρος, το αρσενικό. Η φυσιογνωμία του είναι αντρική, αυστηρά αντρική. Όμως το χέρι του που τινάζει το τσιγάρο – ένα χέρι με μακριά, λεπτά δάχτυλα – σχεδιάζει μέσα στον καπνό το προφίλ μιας γυναίκας. Τώρα χειροκροτάει πιο δυνατά απ’ όσο του επιτρέπουν τα χέρια του. Το γέλιο του δυναμώνει. Γελώ κι εγώ. Ακούω. Ναι. Κι εγώ δυνατά. Κοιτάζω ύποπτα γύρω μου. Τι να κάνω; Να μη γελώ; Θα μ’ ακούσουν οι γύρω μου. Να γελώ; Ίσως πλάι μου κάποιος να με παρατηρεί καταλογίζοντάς μου όσα εγώ στον προηγούμενο. Κοιτώ τα δάχτυλα μου. Μακριά και πιο λεπτά απ’ του άλλου. Σηκώνουμαι να φύγω. Πίσω απ’ τη ράχη μου ξεσπάει πολύβουο το γέλιο του κόσμου. Μη και γελάνε μαζί μου;

Γιάννης Ρίτσος: Αρίοστος ο Προσεχτικός αφηγείται στιγμές του βίου του και του ύπνου του (Κέδρος)

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Τα τελευταία χρόνια όλο και πληθαίνουν οι δημόσιες προτάσεις για διαφορετική ανάγνωση του έργου του Γιάννη Ρίτσου. Προτάσεις συνήθως υπαινικτικές και άτολμες, μέσω άρθρων, συζητήσεων και κριτικών που εγείρουν αντιδράσεις αλλά και που –με επιφύλαξη ή χωρίς- γίνονται αποδεκτές.

«...ο Ρίτσος μέσα από διαφορετικές περσόνες, σύγχρονες ή μυθολογικές, θα πραγματοποιήσει καταβυθίσεις στο σκοτεινό πηγάδι της ψυχής και του υποσυνειδήτου, θα μιλήσει για τη μοναξιά, την ερωτική στέρηση [...]
...σύντηξη ατομικών όπως και κοινωνικών βιωμάτων και ερωτικών φαντασιώσεων. Διάφορα προσωπεία του επιτρέπουν να εκφράσει μύχιες σκέψεις και επιθυμίες με δραματικούς ή παιγνιώδεις τρόπους, με μια τολμηρή, κάποτε ελευθεριάζουσα γλώσσα.»
Χρύσα Προκοπάκη - ΤΑ ΝΕΑ , 25-10-1999

«Μέσα από τους στίχους εκφράζονται οι αληθινοί φόβοι του Γ. Ρίτσου- ο φόβος του χρόνου, της αλλοίωσης της εξωτερικής εμφάνισης, των απραγματοποίητων επιθυμιών που θα παραμείνουν απραγματοποίητες και του έρωτα, που δεν έζησε και δεν θα προλάβει να ζήσει. Ο Ρίτσος, λοιπόν, χρησιμοποιεί ως “μάσκα” τη γυναίκα για να μιλήσει για τις δικές του ανησυχίες»
Π.Μαζιώτη - http://www.panteion.gr

«Ας μη μας ξεγελά η σιωπή που έπεσε πάνω στο έργο και το όνομά του τα τελευταία χρόνια. Ίσως και να ήταν χρήσιμη, προκειμένου να αναδειχθούν και να προβληθούν χωρίς προκαταλήψεις ή προσχήματα τα όντως κορυφαία του επιτεύγματα.»
Αναστάσης Βιστωνίτης - TO BHMA, 21-1-2001

«Η βαθύτερη ουσία του λόγου του, ο σπαραγμός τον οποίο ο ποιητής πασχίζει να μεταστοιχειώσει σε φέγγος, καλύπτεται πίσω από μάσκες και προσωπεία, ρόλους και μεταμφιέσεις. Ο Ρίτσος είναι εικόνισμα και η ποίησή του παραμένει άγνωστη...»
Τιτίκα Δημητρουλια – ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 9-10-2005

Όποια κι αν είναι η αντιδραση από τις σχετικές συζητήσεις και δημοσιεύσεις, είναι γεγονός ότι ήδη έχει αρχίσει να αμφισβητείται η ορθότητα του μέχρι σήμερα τρόπου προσέγγισης της ποίησης του, ακόμα και από αυτούς που στα άρθρα τους δεν παραλείπουν να αναπαράγουν κριτικά σχόλια με φοβικές αντιλήψεις:

«...η αυθορμησία του στην ποίηση γίνεται με συντηρητικό, ελεγχόμενο θα λέγαμε, τρόπο, αντίθετα από νεότερους ποιητές που προκαλούν και προσβάλουν τη δημόσια ευαισθησία με την ωμή παράθεση του ιδιωτικού τους βιώματος»
archive.gr

Κ.σ-Μ. είπε...

Θέλω να σου δείξω όλες τι κάμαρες -
την άσπρη, την τριανταφυλλιά, τη φιστικιά,
τη μαύρη και τα παλιά ντουλάπια και τα μπαούλα
και τα μικρά συρτάρια και τα υπόγεια
με τ' άδεια κιούπια και με τα σπασμένα έπιπλα
να σου ανοίξω όλες τις πόρτες και τα παράθυρα
να σου φανερώσω απ΄όλες τις μεριές τ' αστέρια
να σου πω για τον ίσκιο που μεγαλώνει
στον τοίχο όταν ανάβει η λάμπα
για τα δυο κουρασμένα τρίγωνα που γράφει
το φως του φεγγίτη στο κεφαλόσκαλο
σαν δυο λυγισμένους αγκώνες
που ακουμπάνε στα γόνατα της λύπης
να σου πω για το μικρό χαμόγελο
που κρύβεται σ' ένα ποτήρι νερό
για το μεγάλο πόνο που κρύβεται
κάτω απ' το χαμόγελο
και για το χνούδι του καρπού
που βασανίζει τα δάχτυλα της αγάπης
να σου δείξω πόσο μικρός είμαι
πόσο μεγάλος είμαι
για να μη μένει κάτι δικό μου
που να μην είναι και δικό σου
για να σμίξουμε πέρα απ' τα χωριστά μας σώματα....

Γιάννης Ρίτσος